نقش قطر در خیزشهای مردمی جهان عرب: ظرفیتها و محدودیتها

کشور قطر در خیزش های مردمی و تحولات جدید جهان عرب، نقش آفرینی قابل ملاحظه ای دارد و با تعقیب اهداف و سیاست های بلندپروازانه، تلاش می کند تا سطح تأثیرگذاری و بازیگری خود در سطح منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را در حد بازیگران محوری مانند ترکیه و عربستان سعودی ارتقا دهد. با توجه به این موضوع هدف این پژوهش بررسی ظرفیت ها و محدودیت های نقش آفرینی منطقه ای قطر است. بر این اساس نوشتار حاضر این پرسش را مورد بررسی قرار می دهد که آیا قطر می تواند نقش آفرینی های کنونی در تحولات عربی را به قدرت و نفوذ نهادینه منطقه ای تبدیل کند و این کشور برای ایفای نقشی اساسی و پایدار در تحولات منطقه از چه ظرفیت هایی برخوردار و با چه محدودیت هایی مواجه است؟ در این راستا ضمن تأکید بر نوعی از چارچوب مفهومی که قطر را به عنوان کشوری کوچک محسوب می کند و تبیین نقش قطر در خیزش های مردمی و تحولات جهان عرب، ظرفیت ها و موانع نقش آفرینی، به بررسی ظرفیت ها و محدودیت های منطقه ای این کشور می پردازد. یافتۀ اصلی مقاله این است که هرچند روابط استراتژیک قطر با غرب، منابع و امکانات اقتصادی آن و همچنین قدرت نرم این کشور ظرفیت های مناسبی را برای نقش آفرینی در اختیار این کشور قرار می دهد، اما فقدان استقلال در سیاست خارجی، نبود اصول پایدار و تناقض در جهت گیری های سیاست خارجی و همچنین ضعف در مؤلفه های قدرت سخت، مانع از آن می شود که این کشور بتواند نقش آفرینی های کوتاه مدت خود را به جایگاه و نفوذ متداوم منطقه ای در بلندمدت تبدیل نماید.